Każda organizacja funkcjonuje w pewnym środowisku. Otoczenie organizacji to ogół czynników zewnętrznych wpływających lub mogących wpłynąć na jej działalność. Do czynników otoczenia zalicza się współpracowników, konkurentów, podmioty kształtujące reguły gry na rynku, ale też zmianę stylu życia czy postęp technologiczny.
Otoczenie można analizować przy użyciu dwóch układów odniesienia: interesariuszy zewnętrznych lub wymiarów funkcjonalnych. Przez interesariuszy zewnętrznych są rozumiani: konkurenci (również potencjalni), dostawcy, odbiorcy, różne instytucje itp. Jeśli zdecydujesz się na analizę w wymiarze funkcjonalnym, musisz podzielić otoczenie firmy na obszary, np. polityka, technologia, uwarunkowania finansowe itp.
Szansami nazywa się pozytywne tendencje i zjawiska w otoczeniu, które odpowiednio wykorzystane, mogą stać się bodźcem rozwoju lub osłabić zagrożenie. Jest to możliwość korzystnych zmian. Nie jest jednak równoznaczna z „niespodziewaną korzyścią”, ponieważ jest ona często wynikiem żmudnych poszukiwań i przeprowadzonych analiz.
Przykłady szans:
– wzrost popytu;
– nowa grupa klientów;
– dywersyfikacja produktów;
– wejście na nowy rynek;
– zmiany demograficzne;
– przejęcie firmy;
– rozszerzenie asortymentu.
Z kolei zagrożenia to czynniki zewnętrzne, które są postrzegane przez firmę jako bariery, utrudnienia, dodatkowe koszty, które zahamują jej rozwój. Zagrożenia to zdarzenia, które będą miały negatywny wpływ, o ile nie podejmie się pewnych kroków zaradczych. Nie pozwalają na pełne wykorzystanie szans i mocnych stron firmy.
Zagrożenie dla Twojej firmy, może być szansą dla kogoś innego, która zostanie przez niego wykorzystana, o ile się temu nie przeciwstawisz. Pamiętaj o tym, kiedy będziesz chciał/a spożytkować swoje szanse – zawsze jest ktoś dla kogo będzie to zagrożeniem.
Przykłady zagrożeń:
– wzrost cen surowców;
– nowi zagraniczni konkurenci;
– większy udział w rynku substytutów;
– strata głównego klienta;
– zmiana potrzeb nabywców;
– zmiana prawa;
– niskie tempo wzrostu rynku;
– kryzys gospodarczy.
Przeprowadzając analizę szans i zagrożeń powinieneś/powinnaś brać pod uwagę zarówno otoczenie bliższe (rynkowe, konkurencyjne), jak i dalsze (technologiczne, kulturowe, społeczne itp.), nazywane również makrootoczeniem. Do otoczenia bliższego zalicza się te podmioty, z którymi organizacja współpracuje albo konkuruje. Z kolei na otoczenie dalsze składają się te czynniki, które oddziałują na firmę w dłuższym okresie czasu. Jednym z problemów przy analizie może być to jak daleko sięgnąć do otoczenia dalszego.
Przy wytypowaniu szans i zagrożeń, może Ci pomóc poniższa lista zagadnień:
- zmiany w prawie lub w systemie podatkowym – czy zmiany w przepisach będą miały wpływ na Twoją działalność, w jakim zakresie, czy nie zmieni się prawo pracy, jakie ustawy wejdą w życie lub ulegną nowelizacji;
- postęp technologiczny – jaki ma wpływ na firmę, jak można go wykorzystać, czy może jej zagrozić, jakich innowacji można się spodziewać;
- styl życia – czy i w jakim zakresie zmiany społeczne mogą wpłynąć na firmę, czy wpłynie to na pracowników, jakie kwalifikacje będą potrzebne, czy zmiana struktury wieku ludności ma znaczenie, jaki jest poziom konsumpcji, czy trzeba się liczyć z presją opinii publicznej, nacisk na ekologię;
- polityka – czy sytuacja polityczna (i geopolityczna) może wpłynąć na Twoją firmę, w jakim stopniu, jak wygląda stabilność państwa i jego polityki, jakich dotacji można się spodziewać, jakie sektory będą wspierane, z jakimi krajami państwo chce podjąć współpracę, czy nastąpi prywatyzacja;
- konkurencja – kim są Twoi konkurenci, jak są silni, czy mogą pojawić się nowi, jaka jest pozycja firmy względem nich;
- zmiany gospodarcze – jaki wpływ będzie miała inflacja, recesja, poziom bezrobocia, wzrost PKB itp.
Polecany poradnik - zawiera wzory i przykłady
Zobacz spis treści (PDF)
Analiza SWOT TOWS. Wybór strategii (EBOOK)